جاسوسی و محدود کردن صادرات؛ آیا آمریکا نقطه پایانی در سیاست خود مقابل چین دارد؟

«مارک وارنر» رئیس کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا سه شنبه هفته گذشته اظهار داشت که آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده باید کاری بهتری در ردیابی فناوری پیشرفته چین و دیگر تلاش‌ها در حوزه‌های مختلف انجام دهند. خبرگزاری «رویترز» همان روز گزارش داد که آمریکا در حال فشار آوردن به هلند و ژاپن است تا ارسال تجهیزات ساخت تراشه به چین را بیش از پیش محدود کنند.

دو خبر مذکور تازه‌ترین اقدام ایالات متحده برای مهار و سرکوب توسعه فناوری پیشرفته چین به حساب می‌آید. جاسوسی کردن و محدود ساختن صادرات به تاکتیک‌های رایج آمریکا تبدیل شده‌اند و آن را به شکل روزافزونی در تلاشش برای مهار چین هیستریک کرده‌اند.

«لو شیانگ» پژوهشگر «آکادمی علوم اجتماعی چین» در مصاحبه با روزنامه «گلوبال تایمز» گفت: اگر آمریکا به این مسیر ادامه دهد، هیستری آن فقط بدتر خواهد شد.

وی افزود: تاریخ ثابت کرده هیچ کشوری نمی‌تواند توسعه خود را از طریق سیاست‌های حمایتگرانه حفظ کند.

اظهارات وارنر یک درخواست علنی برای جاسوسی از چین محسوب می‌شود. او تاکید کرد: ما فقط باید به نوعی به بازی خود در پیروی از آنچه چین انجام می دهد ادامه دهیم، نه فقط در این فضای تراشه بلکه صادقانه بگویم در بسیاری از زمینه‌های دیگر.

«لی های‌دونگ» استاد «دانشگاه امور خارجی چین» نیز گفت: آژانس‌های اطلاعاتی برای سیاستمداران آمریکایی به تهاجمی‌ترین موسسات این کشور در حساس‌ترین حوزه‌های رقابت چین-ایالات متحده تبدیل شده‌اند و به عنوان نهاد اصلی پیشبرد رقابت راهبردی علیه چین عمل می‌کنند.

تاکتیک‌های جاسوسی آمریکا در فناوری پیشرفته بار دیگر هراس ایالات متحهد از توسعه چین را نشان می‌دهد و اینکه هیچ محدودیتی یا خط پایانی در سیاست واشنگتن در قبال پکن وجود ندارد.

برخی تراشه‌سازان غربی بر خلاف تدابیر شدید اتخاذ شده از سوی سیاستمداران آمریکایی، یک رویکرد معقولانه را حفظ کرده‌اند.

«پت گلسینگر» مدیرعامل شرکت «اینتل» اخیرا اظهار داشت که اینتل خواستار عرضه هر چه بیشتر تراشه‌های خود به چین است و هشدار داد کنترل‌های بیش از حد سختگیرانه صادرات ایالات متحده فقط اقتصاد پیشرو آسیا را به سمت توسعه تراشه‌های نیمه‌رسانای ساخت خود سوق می‌دهد.

با این وجود، وارنر این اقدامات معقولانه را «مایه تاسف» توصیف کرد و گفت «ممکن است تراشه‌سازان غربی وجود داشته باشند که دانسته یا ندانسته همچنان با ابزار و محصولاتشان این ممنوعیت را دور می‌زنند.»

در واقع آنچه شرکت‌های تراشه آمریکایی از آن بیشتر از همه می‌ترسند چیزی نیست جز طبیعت غیرقابل پیش بینی و ناآرام سیاست‌های واشنگتن در قبال صنعت فناوری مرتبط با چین. تا زمانی که تلاش‌های واشنگتن برای سرکوب و مهار چین وجود داشته باشد، این تردید در مقررات همواره وجود خواهد داشت. بنا بر این نه فقط شرکت‌های چینی بلکه دیگر کشورهای جهان نیز در تعامل با آمریکا تردید خواهند کرد. نهایتا در این روند، شرکت‌های آمریکایی هستند که قربانی خواهند شد.

نه فقط تولیدکنندگان آمریکایی بلکه، تولیدکنندگان ژاپنی و هلندی نیز که ممکن است در این ورطه بیافتند بسیار نگران هستند. آنها می‌ترسند که اگر از بازار چین خارج شوند، رقبای خارجی جایشان را بگیرند. مارس 2024 بود که مشخص شد آمریکا از متحدانش خواسته هر چه بیشتر دسترسی چین به فناوری نیمه رسانا را محدود کنند اما هلند و ژاپن واکنشی سرد به این درخواست در آن زمان داشتند.

آمریکا که با واکنشی نه چندان گرم از جانب متحدانش روبرو شده بود، در رفتارش تأمل نکرد و بیش از پیش فشار را افزایش داد و از تاکتیک‌های سیاسی شدید برای مجبور ساختن همپیمانانش به «جدا شدن» از چین در حوزه فناوری پیشرفته استفاده کرد.

لی تاکید کرد: از نظر آمریکا، منافع راهبردی آن از جایگاهی اعلا برخوردارند و منافع متحدانش بی ارزش و قابل جایگزین هستند. رابطه میان ایالات متحده و همپیمانانش بر اساس برابری نیست. آمریکا متحدانش را دستکاری، استثمار و کنترل می‌کند.

نیت شوم آمریکا برای مهار توسعه فناوری پیشرفته چین، مانع از گسترش بازار خارج از کشور شرکت‌های آمریکایی می‌شود، سود آنها را کاهش می‌دهد و مانع از توانایی‌های نوآوری آنها می‌شود. ضمنا متحدان آمریکا که به اجبار به گوشه‌ای رانده شده‌اند چاره‌ای ندارند جز اینکه شاهد نابود شدن شتاب توسعه نویدبخش خود باشند.

سبد «امنیت ملی» آن قدر بزرگ نیست که جاه طلبی‌های هژمونیک آمریکا را پر کند. تلاش ایالات متحده برای پوشاندن ضعف خود در توسعه و نوآوری با سرکوب کشوری مثل چین که در حال پیشرفت است، نهایتا تاثیر عکس خواهد داشت. کشورهایی که به سوی استقلال شتاب گرفته‌اند، پیشرفت می‌کنند، بر مشکلات غلبه می‌نمایند و توسعه می‌یابند.