میزبانی چین از گفتگوی فتح-حماس جاهطلبانه است یا صلح طلبانه؟
خبر مذاکره اخیر فتح و حماس در پکن توجه گسترده رسانههای جهان را به خود جلب کرده است. هرچند وزارت امور خارجه چین مستقیماً وقوع این مذاکره را تایید نکرده، اما گفته است که موضع چین این است که همیشه از جناحهای مختلف فلسطینی برای دستیابی به آشتی داخلی حمایت میکند و مایل است پلفترم و فرصت لازم را برای تحقق آن فراهم کند.
با این حال برخی رسانههای غربی در گزارشهای خود میانجیگری چین بین دو جناح فلسطینی را یک «جاهطلبی» و تلاشی برای پرکردن خلأ نفوذ آمریکا در خاورمیانه عنوان کردند.
باید گفت این تفکر رایج رسانههای غربی است. به عبارت دیگر، این رسانهها عادت دارند از منظر مبارزه ژئوپلیتیکی به حضور چین در امور خاورمیانه بپردازند. این رویکرد منجر به دو نتیجه میشود: وقتی تلاش چین هنوز در سطح «درخواست صلح» باقی بماند، این رسانهها چین را به «عدم اقدام» متهم میکنند؛ اما وقتی چین اقداماتی عملگرایانه انجام میدهد، چین را دارای اهداف خواص میدانند و به باد انتقاد میگیرند.
حقیقت این است که دولت و محافل مختلف چین همگی بر آنند که آشتی داخلی فلسطین گامی کلیدی برای دستیابی به صلح در خاورمیانه است و بدون وحدت داخلی فلسطین، گفتگوی فلسطین و اسرائیل نیز معنی ندارد.
«شی جین پینگ»، رئیس جمهور چین طی ماه مه سال جاری در مراسم افتتاحیه دهمین کنفرانس وزیران مجمع همکاری چین و کشورهای عربی در پکن گفت: «جنگ نمیتواند به طور نامحدود ادامه یابد، عدالت نمیتواند برای همیشه غایب باشد، و راه حل دو کشوری نیز نباید خودسرانه دچار تزلزل شود.»
در واقع چین بسیار زود تلاشهای عملی برای تحقق آشتی داخلی فلسطین را آغاز کرده است. سخنگوی دستگاه دیپلمماسی چین در 30 آوریل امسال (11 اردیبهشت) تایید کرد که به دعوت چین، فتح و حماس رایزنیهایی را در پکن انجام دادهاند.
در واقع، از میانجیگری برای عادیسازی روابط ایران و عربستان گرفته تا فراهم کردن پلتفرم و فرصت برای آشتی داخلی فلسطین، تمم این اقدامات عملی نشان میدهد چین در یک مسیر واضح و روشن برای تحقق صلح مشکلات بزرگ جهان تلاش میکند. مهمتر این است که مشارکت چین در امور بینالملل همواره بر اساس اصول ثابت آن کشور به خصوص اصل عدم مداخله در امور داخلی سایر کشورها صور میگیرد. دقیقاً به دلیل این موضع گیری نسبتاً بی طرفانه چین است که حضور چین معمولا با استقبال همه طرفها مواجه میشود. این را میتوان از سخنان «فائز محداوی» سفیر فلسطین در پکن دریافت. او گفته است: «سیاست خارجی چین جاهطلبانه نیست. آنها میدانند که محدودیتها کجاست.»