مرگ دانشمند چینی-آمریکایی؛ زنگ هشداری برای سیاست‌های علمی افراطی واشنگتن
با توجه به تشدید سرکوب واشنگتن علیه علم و فناوری چین، پیامدهای دامنه دار آن غم انگیز شده است. برای بسیاری از پژوهشگران چینی، رویای توسعه مشاغل خود در آمریکا، کشوری که قرار است سرزمینی نویدبخش برای تحقیقات علمی آزاد، باز و فراگیر باشد، به شکلی فزاینده دست نیافتنی می‌شود. اما ماجرا برای خانم «جین وا. وو» دانشمند چینی-آمریکاییِ علوم اعصاب، پژوهشگر برجسته یکی از دانشگاه‌های «ایلینوی»، حتی بدتر است و به قیمت جانش تمام شد.
داستان وو که 10 جولای (20 تیر) به زندگی خود پایان داد، در مقاله روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» زیر ذره بین قرار گرفته است.
با اینکه هنوز هیچ نتیجه تحقیقات رسمی در خصوص علت خودکشی خانم وو اعلام نشده اما مقاله این روزنامه اظهار داشته که این دانشمند، قبل از مرگش، تحت فشار شدیدی قرار داشته که ممکن است با تحقیقات آمریکا درباره «پژوهگران مظنون به داشتن روابط افشا نشده با پکن» تشدید شده باشد.
مرگ وو یک خسران عظیم برای جامعه علمی پژوهشی محسوب می‌شود. با این وجود، آنچه که بیشتر مثال بارز آن محسوب می‌شود، یک حادثه غمبار تحت سرکوب فناوری اشتباه آمریکا علیه چین و هر کسی یا هر چیز مرتبط با آن کشور است.
بسیاری بر این باورند که این دانشمند اصالتا چینیِ علوم اعصاب قربانی پرونده سازی واشنگتن علیه دانشمندان مرتبط با چین در ایالات متحده است.
مرگ خانم وو ترسیم کننده وضعیت به طور فزاینده دشوار برای آن متخصصان علمی و فناوری است که قصد دارند در کشوری در آن پرورش یافته‌اند رشد کنند یا حتی بتوانند زنده بمانند.
داده‌ها نشان می‌دهد که طی 6 سال گذشته بیش از 250 پژوهشگر در آمریکا، که بیشترشان اصالت آسیایی دارند، به عدم افشای کار خود در چین که با تحقیقات آنها که توسط «مؤسسه‌های ملی بهداشت آمریکا» تأمین مالی شده، همپوشانی دارد یا قوانین دیگر را زیر پا گذاشته‌اند، متهم شده‌اند و در نتیجه تحت بازجویی قرار گرفته‌اند.
این رویکرد فقط به دو کیفرخواست و سه محکومیت منجر شده و نشان می‌دهد که بیشتر اتهامات در واقع نتیجه دروغ‌سازی بی اساس و بی پروا است.
با این وجود، نتیجتا 112 دانشمند شغل خود را از دست دادند. در کل بسیاری از این قربانیان شغلشان بشدت آسیب دید. برخی از دانشمندان نهایتا مجددا شهرت خود را به دست آوردند، اما اوج حرفه خود را از دست دادند. برخی از آنها هم تحت بازجویی قرار نگرفتند اما در ترسی مدام به سر می‌برند. تا به امروز، تأثیر وحشتناک این پرونده‌سازی‌ها علیه دانشمندان مرتبط با چین در آمریکا همچنان قابل احساس است.
بدنام ترین سیاست در چارچوب این پرونده‌سازی با اهداف مشخص، «ابتکار چین» است که توسط دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده راه اندازی شد. این به عنوان ظهور مجدد مک کارتیسم تلقی می‌گردد که شمار زیادی از پژوهشگران چینی را به دلیل پیشینه خود در معرض رفتار ناعادلانه قرار می‌دهد.
«ابتکار چین» باعث تبعیض نژادی در جامعه آمریکا شده و ترس و نگرانی را در میان اقلیت‌ها به ویژه جامعه چینی-آمریکایی، گسترش داده است.
دولت «جو بایدن» این ابتکار رادر سال 2022 لغو کرد اما نشان‌ها حاکی از آن است که نهادهای آمریکایی همچنان به طور تلویحی آن را تایید می‌کنند یا دستکم از رویکردی مشابه استفاده می‌نمایند.
مرگ خانم وو باید زنگ خطری برای آمریکا باشد که مداما به دنبال اعمال سیاست‌های علمی و فناوری افراطی علیه چین است.
در حال حاضر ایالات متحده دیگر علم و فناوری را به عنوان یک موضوع صرفاً فنی نمی‌انگارد بلکه به عنوان موضوعی که می‌تواند برای سرکوب چین سیاسی شود و به سلاح تبدیل شود، مورد استفاده قرار می‌دهد.
آمریکا نباید چنین مسیری غلط را طی کند، اما متأسفانه، با قضاوت از خصومت فزاینده علیه چین در میان برخی از سیاستگذاران آمریکایی، بسیار دشوار است که واشنگتن دیدگاه اشتباه خود را در قبال به علم و فناوری در خصوص چین اصلاح کند.
این رویکرد موانع فراوانی بر سر راه همکاری علم و فناوری چین-آمریکا به وجود آورده که یک موضوع داغِ روزهای اخیر محسوب می‌شود.
تردیدی وجود ندارد که آمریکا از پیگیری همکاری‌های علمی و فناوری نزدیکتر با چین صرف نظر کرده، اما در عوض، در حال «حفر چاله‌ها و مین گذاری» برای نابود کردن چنین همکاری‌هایی است.
این حقیقت که علم و فناوری به ابزاری برای سرکوب دیوانه‌وار آمریکا علیه چین تبدیل شده، نه فقط یک ماجرای غم‌انگیز برای سیاست واشنگتن در قبال پکن بلکه برای توسعه جامعه پژوهش علمی ایالات متحده هم غمبار محسوب می‌شود.