از چندجانبه گرایی تا یکجانبه گرایی؛ چالش آمریکا برای تجارت جهانی

وزارت بازرگانی چین 12 سپتامبر (22 شهریور) «گزارش سال 2024 درباره پیروی ایالات متحده از سازمان تجارت جهانی» را منتشر ساخت و در آن چگونگی عملکرد آمریکا در اجرای تعهدات خود در سازمان تجارت جهانی را شرح داد.

این گزارش، مجموعه اقداماتی را که اصول اساسی نظام تجارت چندجانبه را نقض می‌کند، افشا کرده است. گزارش مذکور همچنین درباره نابودی نظام تجارت چندجانبه، اعمال یکجانبه گرایی، ارعاب، استاندارد دوگانه در سیاست‌های صنعتی و اختلال در زنجیره‌های صنعتی و تامین جهانی توسط آمریکا ابراز نگرانی کرده است.

بر اساس این گزارش، ایالات متحده باید سیاست‌های خود را تصحیح کند، تعهداتش را اجرا نماید و به مقررات بین‌المللی پایبند باشد، به تلاش جمعی برای حفظ نظام تجاری چندجانبه بپیوندد و اصلاحات «سازمان تجارت جهانی» را به پیش ببرد.

سیاست‌ها و تدابیر اتخاذ شده توسط آمریکا از سال 2017 که تضعیف‌کننده مقررات WTO و اصول نظام تجاری چندجانبه است را می‌توان در چهار گروه کلیدی خلاصه کرد.

ایالات متحده کارکرد عادی سازمان تجارت جهانی را در راستای منافع خود مختل کرده است. واشنگتن از اقدامات اصلاحی تجاری پایه‌گذاری شده توسط WTO به عنوان ابزاری برای ترویج حمایت گرایی تجاری استفاده و از اقدامات ضد دامپینگ و جبرانی برای محافظت از صنایع داخلی خود استفاده می‌کند. این کشور همچنین با ممانعت از انتصاب اعضای جدید در «هیئت استینافِ» سازمان تجارت جهانی، عملکرد آن را مختل کرده است.

علاوه بر این آمریکا به بهانه امنیت اقتصادی در حال ترویج راهبردهای «جدا شدن» و «اختلال» است. این تدابیر شامل «دوست‌سپاری» و «دورسپاری» است.

ایالات متحده به اسم امنیت فناوری، «حیاط‌های کوچک با دیوارهای بلند» را ساخته است. واشنگتن از امنیت ملی برای توسعه کنترل‌های صادراتی کمک گرفته و تحقیق و بررسیِ سرمایه گذاری‌های خارجی را تشدید کرده است. نمونه‌ای از این رویکرد، تصمیمِ ماه مه برای لغو مجوزهای تراشه‌سازان آمریکایی برای فروش نیمه رساناها به شرکت «هواوی» است.

به علاوه واشنگتن سیاست‌‌های صنعتی تبعیض آمیز و حمایت گرانه داخلی را به اجرا در آورده است. قوانینی مثل «قانون کاهش تورم» و «قانون تراشه‌ها و علم» به اعطای یارانه‌های اساسی به صنایع داخلی در بخش‌هایی مثل خودروهای برقی، نیمه‌رساناها و فتوولتائیک منجر شده است.

ایالات متحده آشکار و به شکلی مستمر موضوعات اقتصادی و تجاری را از طریق روش‌های مختلف سیاسی و تسلیحاتی کرده امری که پیامدهای عمیقی بر نظام تجاری چندجانبه و فعالیت‌های اقتصادی جهانی دارد.