برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۴ معرفی شدند

جایزه نوبل شیمی در سال ۲۰۲۴ به دیوید بیکر برای طراحی پروتئین محاسباتی و نیمی دیگر به طور مشترک به دمیس حسابیس و جان ام. جامپر برای پیش‌بینی ساختار پروتئین رسید.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴ را به دیوید بیکر برای طراحی پروتئین محاسباتی و نیمی دیگر را به طور مشترک به دمیس حسابیس و جان ام. جامپر برای پیش‌بینی ساختار پروتئین اهدا کند.

گفتنی است که از سال ۱۹۰۱ تا سال گذشته (۲۰۲۳) مجموعا ۱۱۵ جایزه نوبل شیمی به ۱۹۲ دانشمند اهدا شده بود و مسن‌ترین و جوان‌ترین برنده نوبل شیمی به ترتیب ۹۷ و ۳۵ سال داشته‌اند که جان گودیناف ۹۷ در سال ۲۰۱۹ و فردریک ژولیوت ۳۵ ساله در سال ۱۹۳۵ موفق به کسب این جایزه شدند. دو شیمیدان نیز تاکنون دو بار موفق به کسب این جایزه شده‌اند.

دیوید بیکر در سال ۲۰۰۳ موفق شد پروتئین جدیدی طراحی کند که شبیه به هیچ پروتئین دیگری نیست. این اولین قدم در کاری بود که فقط می‌توان آن را به عنوان یک پیشرفت فوق‌العاده توصیف کرد.

تعدادی از پروتئین‌های بسیار دیدنی که در آزمایشگاه بیکر با استفاده از نرم افزار رایانه‌ای او به نام روزتا ایجاد شده است، در تصویر قابل مشاهده است.

او همچنین کد روزتا را منتشر کرد، بنابراین یک جامعه تحقیقاتی جهانی به توسعه نرم افزار ادامه دادند و زمینه‌های کاربردی جدیدی را پیدا کردند.

گروه تحقیقاتی بیکر یکی پس از دیگری پروتئین‌های تخیلی تولید کردند، از جمله پروتئین‌هایی که می‌توان از آنها به عنوان دارو، واکسن، نانومواد و حسگرهای کوچک استفاده کرد.

دیوید بیکر برنده جایزه نوبل شیمی امسال، اولین پروتئینی را ایجاد کرد که کاملاً با تمام پروتئین‌های شناخته شده موجود، متفاوت بود.

پروتئین Top7 برای محققانی که روی طراحی پروتئین‌ها کار می‌کردند، یک پیچیدگی بود. کسانی که قبلاً پروتئین‌های جدیدی ایجاد کرده بودند، تنها قادر به تقلید از ساختارهای موجود بودند.

ساختار منحصر به فرد Top7 در طبیعت وجود نداشت. همچنین این پروتئین با ۹۳ اسید آمینه خود، بزرگ‌تر از هر چیزی بود که قبلاً با استفاده از طراحی‌های قبلی(de novo) تولید شده بود.

دیگر برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴، دمیس حسابیس و جان جامپر از مدل هوش مصنوعی آلفافولد 2 خود برای محاسبه ساختار تمام پروتئین‌های انسانی استفاده کردند. آنها همچنین ساختار تقریباً تمام ۲۰۰ میلیون پروتئینی را که محققان تاکنون هنگام نقشه‌برداری از موجودات زمین کشف کرده‌اند، پیش‌بینی کردند.

گوگل دیپ‌مایند همچنین کد آلفافولد 2 را در دسترس عموم قرار داده است و همه می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. این مدل هوش مصنوعی به یک معدن طلا برای محققان تبدیل شده است.