آیا ژستِ همکاری آمریکا قابل اعتماد است؟

روزنامه «گلوبال تایمز» در سرمقاله خود تحت عنوان «امید می‌رود ژستِ همکاری ایالات متحده قابل اعتماد باشد» به برگزاری نشست اخیر «اَپک» پرداخته و می‌نویسد: گفتگوی غیررسمی سران اقتصادی «سازمان همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه» (APEC) که به میزبانی آمریکا در سانفرانسیسکو برگزار شد، ارزیابی مثبت نسبتا یکپارچه‌ای را از سوی اقتصادهای اَپک و جامعه جهانی گسترده‌تر برانگیخت. این موضوع آسانی نیست. بسیاری از مردم پیش از این نگران بودند که آمریکا احتمالا به اختلافات دامن بزند و از دستور کار خودش طی این رویداد حمایت کند، و این پلتفرم ارزشمند که متعهد به همکاری اقتصادی در منطقه آسیا-اقیانوسیه است را بر هم بزند و خراب کند. خوشبختانه، نتیجه نهایی خوب از آب در آمد. نتیجه نشست اَپک این امیدها را افزایش داد که لحن اصلی همکاری اقتصادی منطقه‌ای حفظ و تقویت خواهد شد. در این شرایط، نشست اَپک در سانفرانسیسکو جایگاهی ویژه در تاریخ خواهد داشت و انگیزه‌های فراوانی را برای مردم به ارمغان آورده است.

شایان ذکر است که «بیانیه سانفرانسیسکو» بر خلاف «بیانیه بانکوک» که سال قبل صادر شد، به درگیری روسیه-اوکراین اشاره‌ای نکرد. این آمریکا بود که شدیدا خواستار لحاظ شدن درگیری روسیه-اوکراین در بیانیه بانکوک بود، که در آن زمان بشدت بحث برانگیز شد زیرا بسیاری از کشورهای عضو معتقدند که اَپک سازوکاری برای همکاری اقتصادی است نه یک مجمع برای بحث درباره موضوعات ژئوپلتیکی.

ظاهرا این دیدگاه اصلی امسال حتی واضح‌تر و قدرتمندتر بود چرا که ایالات متحده به عنوان کشور میزبان نشست، جرأت مخالفت با آن را نداشت. آمریکا در پایان بیانیه‌ای جداگانه صادر کرد و به شکل روتین خود موضعش در خصوص درگیری روسیه-اوکراین و درگیری فلسطین-اسرائیل را اعلام نمود.

این ناکامی خواسته واشنگتن برای ربودن این سازوکار چندجانبه و همچنین بازتابی از قدرت به هم پیوسته و در حال تشکیل اجماع اکثریت در خصوص ایالات متحده است.

به طور آشکار آمریکا نمی‌خواست با نشست اَپک سرشاخ شود و این فقط به حس شرمساری آن مربوط نیست بلکه به قدرت نرم ایالات متحده، اعتبار ملی و «رهبری» مرتبط است که ایالات متحده به طور خاص به آن اهمیت می‌دهد. بنا بر این آمریکا در شماری از موضوعات در کنار اکثریت بودن را برگزید و این نشان دهنده ژست‌های همکاری بیشتر و خودداری بیش از پیش است که شرایط را برای برگزاری یک نشست مفید اَپک در سانفرانسیسکو فراهم کرد.

اما آیا این تغییرات در دیدگاه‌ها و ‌روش‌های ایالات متحده و برخی از نقش‌های سازنده‌ای که این کشور تا حدی در این دوره از نشست اَپک ایفا کرد، مصلحت‌های سودگرایانه‌ای به شمار می‌روند که ناپایدارند و ممکن است هر لحظه تغییر کنند؟